Eén vraag vindt zijn weg regelmatig naar mijn mailbox: moeten we prikkelgevoelige honden altijd beschermen tegen prikkels? Hebben ze altijd nood aan minder prikkels dan de gemiddelde hond?

Als we over hoogsensitiviteit praten met nadruk op de intensiteit waarmee deze individuen prikkels verwerken, dan kan het zo lijken. Zeker wanneer we waarschuwen voor overweldiging en overprikkeling, waaraan deze honden gevoeliger zijn. Het klopt dat deze honden externe prikkels (zintuiglijke informatie) en interne prikkels (honger, te warm of te koud, gevoelens…) intenser en zonder filter ervaren. Alles komt even intens binnen, en de verwerking in de hersenen leidt sneller tot een gevoel van overweldiging. Alsof het brein oververhit geraakt en vuur zal vatten. Dat uit zich in een verhoogde emotionaliteit, waardoor deze honden lijken te overdrijven in hun gedrag. Ze gedragen zich bijvoorbeeld sneller reactief, angstig, agressief of teruggetrokken.

Het is niet verwonderlijk dat we in deze tijden van overanalyseren de neiging hebben om deze honden in een geluidsarme ruimte te stoppen met watjes in hun neus. Om ze te beschermen.

De vraag of prikkelgevoelige honden nood hebben aan bescherming tegen prikkels, kent geen éénduidig antwoord. Net zoals iedere mens uniek is in zijn mogelijkheden, grenzen en noden, is ook iedere hond dat. Er bestaat dus geen vooropgestelde handleiding die voor iedere prikkelgevoelige hond van toepassing is. Dat maakt het allemaal wat tricky.

Er zijn honden die genoeg hebben aan hun voorspelbare thuisomgeving zonder teveel achtergrondgeluid, met een terloops snuffelwandelingetje in de buurt. Een overvloed aan prikkels kan bij deze honden zorgen voor een verhoogde angstgevoeligheid, algemene prikkelbaarheid, of bijvoorbeeld lichaamskwaaltjes ten gevolge van stress.

Er zijn echter ook honden die prikkelgevoelig zijn en dus tijdig nood hebben aan rust voor een gezonde verwerking, maar die tegelijk houden van actie en avontuur. Ze trekken er graag op uit, voelen zich nieuwsgierig aangetrokken door alles wat nieuw is, en gaan een uitdaging niet uit de weg. Het zijn werkelijk avonturiers in hart en ziel, en kunnen zich eerder gaan frustreren wanneer die goesting naar actie niet wordt bevredigd. Ze kunnen rusteloos lijken. Steeds op zoek naar een nieuwe ‘kick’ en tegelijk snel overweldigd zijn ze, wat zich kan uiten in hyperactief gedrag en een verhoogde prikkelbaarheid.

En dan zijn er nog de zieltjes die de wereld graag op eigen tempo zouden leren kennen, maar die telkens in hun schulp kruipen wanneer ze zich weer overweldigd voelen. Wat daarmee?

Wat we kunnen doen, is onszelf eraan herinneren dat het leervermogen daalt zodra de emotionaliteit stijgt. Wanneer we ons overweldigd of overprikkeld voelen, zullen we prikkels minder goed kunnen verwerken en zullen we er dus minder uit leren. We houden er hoogstens het gevoel aan over dat we deze prikkels niet bijzonder fijn vinden.

Daarnaast kunnen we ons openstellen voor de mogelijkheden en grenzen van de hond waarmee we samenleven. Waar ligt die flinterdunne lijn tussen ontdekking en overweldiging? Sommige honden tonen dat ze zich stilaan overweldigd of plots overprikkeld voelen, door zich te proberen terugtrekken. Anderen kunnen zich druk gedragen of reactief uit de hoek komen.

Hoe toont jouw hond dat hij nood heeft aan rust en prikkelverwerking? Dat kan niemand jou vertellen, buiten je hond. Wel kan je samen met een ervaren privé begeleider waarnemen, om voldoende ruimte te creëren om de boodschap van je hond te laten binnenkomen.

Aangekomen bij de nood aan prikkelverwerking is ook dit sterk individueel verschillend. Je kan je de vraag stellen waar en wanneer jouw hond het beste tot rust komt. Sommige honden hebben voldoende aan een korte pauze om daarna weer verder op pad te gaan. Anderen doen liever een dutje binnen hun veilige thuisomgeving. Sommige honden hebben nood aan een stevig slaappatroon om al die dagelijkse prikkels te verwerken, anderen hebben meer aan intermitterende powernaps.

Daar draait het steeds terugkerende zinnetje om in Dogsitief: kijk naar je hond. Iedere hond is op de eerste plaats een uniek en volwaardig individu, net als ieder van ons. Onze rol is die van waarnemer en verzachter. Waarnemen van de initiatieven die je hond neemt en wat hij je daarmee tracht te tonen. Verzachten van omstandigheden zodat je hond kan avonturieren en verwerken binnen zijn unieke mogelijkheden en grenzen.

Meer over honden en hoogsensitiviteit kan je terugvinden in het boek Dogsitief dat in 2019 verscheen.

De video-lezing van betreffend boek kan je na inschrijving volgen op 13/09/20.

Ineke